Labelen is iets waar ik geen fan van ben. Helaas gebeurt het in het onderwijs – en niet alleen daar – regelmatig. Dan hebben we een verklaring en misschien wordt het kind even rustiger van een medicijn, heel gechargeerd gezegd.
Maar vaak komen er na een diagnose, verslag of zelfs medicijnen toch weer problemen opzetten. Alleen een label is namelijk niet voldoende. Wij volwassenen zullen onszelf moeten aanpassen, en de omgeving van het kind
Begrip en afstemmen van eigen gedrag
Begrip hebben voor een kind – eigenlijk voor alle kinderen – is enorm belangrijk.
Je eigen gedrag afstemmen op de ander doen we de hele dag door: bij collega’s die het beter weten, roddelende buren, een gemene vriendin of ongeduldige mensen in de rij bij de kassa.
Dat afstemmen is bij kinderen net zo noodzakelijk. Zo werkt het ook in een klas: het is een beetje geven en nemen, en dit mogen we kinderen ook leren. Begrip hebben voor elkaar en voor hoe we verschillen is helemaal oké. We zijn allemaal hier om te groeien en onszelf te ontwikkelen, ons hele leven lang.
Kwaliteiten en valkuilen
Ieder kind heeft kwaliteiten en valkuilen. Laten we die zien én erkennen. Zie kinderen voor wie ze zijn en laat ze voelen dat dat helemaal prima is.
Neem bijvoorbeeld een kind dat steeds iets afpakt omdat hij ook graag met datgene wil spelen. Agressie mag natuurlijk nooit, maar zie ook de kwaliteit: hij is doortastend en weet wat hij wil.
Dan kun je het kind leren andere manieren te gebruiken om zijn doel te bereiken. Misschien moet het kind de vaardigheid geduld nog beter leren.
Of een kind dat je misschien een bemoeial zou noemen: dat kind kan ook gewoon heel goed zijn in helpen. Een mooie kwaliteit!
Door gedrag te herkaderen, verandert je kijk op het kind – en vaak ook je eigen reactie.
Ook kunnen sommige kinderen je een spiegel laten zien, waardoor je iets over jezelf leert en weer kunt groeien.
Je kunt echt geraakt worden door wat een kind zegt of doet. Onderzoek eens waardoor je daar zo van slag door raakt: waarom raakt dit je zo? Raakt het, dan haakt het
Wat kun je doen als ouder of leerkracht?
-
Gedrag herkaderen en groeicomplimenten geven: zie de kwaliteiten achter wat je misschien lastig vindt en geef complimenten wanneer het kind die kwaliteit op de juiste manier laat zien.
-
Rollenspellen en prentenboeken: maak gedrag en emoties inzichtelijk, en laat zien wat de invloed kan zijn op anderen.
-
Verbindend in gesprek: benoem gedrag of emoties en help een kind andere oplossingen te kiezen.
-
Begrip creëren bij andere kinderen: leg uit dat een klasgenoot soms moeite heeft om niet boos te worden, en dat we hem kunnen helpen door even rust te geven.
Tips voor jongeren en jongvolwassenen
-
Niet te streng zijn voor jezelf: herken de kwaliteiten achter wat je als tekortkoming ziet en leer beter op je gedrag in te spelen.
-
Blijf verbindend: geef bij conflicten aan hoe jij iets ziet, wat je voelt en wat je graag wilt. Vraag vervolgens of dit mogelijk is. Zo begrijpen ouders en docenten je beter.
- Hulp zoeken: je kunt een coach inschakelen als je vastloopt en het zelf even niet meer weet. Daar heb je geen diagnose voor nodig.
Conclusie
Kortom: labelen – ik zeg liever niet. Je kunt je afvragen hoe zinvol het is en wat het jou en het kind daadwerkelijk brengt. Misschien kan het in uiterste gevallen helpen, maar het is vaak beter om zoveel mogelijk de omgeving aan te passen. Diagnoses zijn geen oplossing op zich; er is geduld, begrip en inzicht van volwassenen nodig. Psycho-educatie kan helpen, maar dit zou breder ingezet moeten worden, bijvoorbeeld op scholen.
Denk in kwaliteiten en zie kinderen in de kracht van hun kwaliteiten. Vaak verandert er al zoveel wanneer je gedrag begrijpt en een kind zich herkend en erkend voelt door een ouder, leerkracht of medeleerling.
Hoe zien jullie dit? Laat me weten hoe jij hierover denkt!
Reactie plaatsen
Reacties